Odalisque

Odaliski, czyli sułtańskie nałożnice, to temat bardzo wdzięczny w europejskim malarstwie. Orient zawsze inspirował artystów, którzy w gorących, przesyconych zapachem opium krajach, widzieli ziemski raj. Szczególny wpływ na ukształtowanie się takiego wizerunku Orientu miało opublikowanie w XVIII w. francuskiego wydania Opowieści tysiąca i jednej nocy. Za ich sprawą wszystko co orientalne: haremy, eunuchowie, odaliski czy niewolników, zaczęto postrzegać w kategoriach erotycznych i zmysłowych, a Bliski Wschód urósł do rangi świata mitycznego i intrygującego. Orient stał się krainą duszy, gdzie uciekały erotyczne (choć nie tylko) marzenia Europejczyków  w okresie wojen i narodowych konfliktów. Jako iż niewielu było odważnych podróżników, wyruszających na przygody do krajów południa, wzmacniało to otaczającą je aurę tajemniczości. Ci którym udało się tam dotrzeć, zafascynowani odmienną kulturą, pogłębiali mit erotycznego Orientu w Europie, co zauważalne jest w dziełach malarskich.

......

Trudno było mi wybrać obrazy, bo tych odnoszących się do orientalizmu jest naprawdę wiele, moim głównym kryterium była hookach, czyli fajka wodna, która stanowi taki jakby motyw przewodni dzisiejszego posta. Drugim kryterium było niewątpliwe piękno obrazów, ich zmysłowa i przesycona fantazją wizja wyimaginowanego haremu, o pobycie w którym, marzyła swego czasu niejedna Europejka. Haremy wyobrażano sobie jako jaskinie Alladyna, pełne zmysłowych pokus, wzorów i kolorów, które szokowały niemal narkotyczną intensywnością. Wyobrażana na malowidłach odaliska stawała się orientalną Wenus, z białą, perłową skórą przeciwstawioną czarnemu kolorowi skóry służek i haremowych eunuchów.

......

Lady Mary Wortley Montagu, XVIII-wieczna podróżniczka i żona ambasadora brytyjskiego w Turcji, znana z listów, w których opisuje swe życie w tym kraju, tak wspomina wizytę w haremie tureckiego dyplomaty: "Przedsionek jest wyłożony marmurem, a jego konstrukcja tworzy najpiękniejszą mozaikę. Stamtąd jedno przejście prowadzi do pokoju otoczonego sofami, na których można odpocząć przed wejściem do wanny (...) wokół łóżka palą się złote kadzielnice, wydzielające najpiękniejsze zapachy Wschodu. Tutaj kilka kobiet wyznaczonych do tego celu czekało na wyjście sułtanki z kąpieli, aby wytrzeć do sucha jej piękne ciało i natrzeć je najsłodszymi olejkami."

Niczym Salome z głową Jana Chrzciciela :)

(zdjęcia: Tom Jiu)

Inspiracje:

Ferenc Franz Eisenhut, Reclining Odalisque, 1892.

Antoine Calbet, Oriental Beauty, 1883.

Edouard Richter, Dreams.

Eugène Guérard, Harem Scene.

Gabriel de Fraguier, Odalisque au nargile, 1846.

John Henry Henshall, The Harem Favourite.

Jean Ingers, Odalisque with Slave, 1839.

Turkey Woman with Hookah , ok.1880.